نماسازی میادین تبریز

در مقاله نماسازی میادین تبریز به بررسی میدان ساعت و میدان آبرسان پرداخته شده است.

برای انجام انواع پروژه‌های ساختمانی، مشارکت ساخت در تبریز ، طراحی معماری در تبریز، طراحی داخلی در تبریز، طراحی باغ ویلا در تبریز و محوطه سازی در تبریز و اجرای انواع پروژه‌های ساختمانی و مدیریت پروژه های  با استودیو معماری بوم تماس بگیرید.

شماره های تماس با ما: 33332930 – 041   09223654069

تبریز، ولیعصر، مرکز تجاری اطلس، طبقه ۱۰، واحد ۱۶

صفحه ما در اینستاگرام را دنبال کنید

 

شهر تبریز، به عنوان قلب اقتصادی و صنعتی شمالغرب کشور، از نظر فرهنگی نیز بازیگر مهمی در حوزه ملی و بین‌المللی محسوب می‌شود. وجود آثار متعدد ثبت شده در این شهر و هم چنین انتخاب شهر به عنوان پایتخت فرهنگی و گردشگری کشورهای اسلامی در سال 2018 -هرچند بیشتر یک فرصت سوخته محسوب می‌شود- گواه اهمیت فرهنگی و گردشگری این کلانشهر می باشد. اما سطح مدیریت و برنامه‌ریزی این شهر و بویژه در زمینه معماری و شهرسازی هیچ نشانی از این اهمیت ندارد. شهری که علیرغم داشتن پتانسیل های فراوان فرهنگی، معماری و گردشگری، نه تنها شاهد اتفاقات مثبت نمی باشد که گاها تبدیل به پایتخت اشتباهات جبران ناپذیر می‌شود. در مطلب زیر به یکی از شاخص های معماری می پردازیم که به سادگی و در صورت وجود یک مدیریت یکپارچه و برنامه-محور شهری می توانست به یک پتانسیل بسیار عالی برای تبلیغ و اعتلای فرهنگی و معماری تبریز تبدیل شود که در سایه فقدان برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه شهری به یک معضل آزاردهنده تبدیل شده است. این موضوع، نمای ساختمانها در میادین اصلی شهر و به طور کلی طراحی نما در تبریز می باشد. مطلب زیر به عنوان مطلب شماره 1 این موضوع به بررسی دو میدان اصلی شهر تبریز، چهارراه آبرسان و میدان ساعت می پردازد که می توان از آنها به عنوان دو میدان بسیار پر اهمیت در شهر تبریز یاد کرد.

میادین اصلی در شهرهای توسعه یافته، علاوه بر ایفای نقش کالبدی و شهری، به عنوان مراکز فرهنگی و اجتماعی شهر نیز شناخته می شوند. شاید اولین تصویری که از هر شهر در ذهن یک فرد ایجاد شود، تصویر یکی از مراکز شهری باشد. برای مثال میتوان از میدان تایمز در نیویورک، پلازا مایور مادرید، ترافالگار در لندن و… نام برد. از طرفی، اهمیت طراحی نما در ساختمان نیز امری بدیهی است که با توجه به این که طراحی نما در یک ساختمان اولین شاخص برای بیان شخصیت و هویت معماری یک بنا می باشد. در فضاهای عمومی، نمای ساختمانهای اطراف فضای کلی و اتمسفر محدوده را شدیدا تحت تاثیر قرار میدهند که این امر اهمیت طراحی نما را در ساختمانهای مشرف به میادین شهری را دو چندان می کند.

در این مطلب صرفا به بررسی وضعیت فعلی طراحی نما در ساختمانها در این میادین شهر تبریز می پردازیم.

آبرسان:

به عنوان اولین مثال در نماسازی میادین تبریز به بررسی چهارراه آبرسان میپردازیم. به جرات شاید بتوان چهارراه آبرسان را یکی از مهمترین مراکز شهر تبریز نامید. دسترسی به اکثر مراکز شهر و تمرکز بالایی برخی از کاربری هایی با حوزه نفوذ شهری در اطراف این تقاطع، آبرسان را به یکی از قلب های حیاتی تبریز مبدل ساخته است.

طراحی نما در تبریز و  نماسازی میادین تبریز و به طور کلی طراحی نمای ساختمان های اطراف این تقاطع وضعیت ناهماهنگ، شلوغ و کثیفی را برای مردم ایجاد می کنند. بی برنامگی و شلوغی در این تقاطع در اوج خود می باشد و اگر صرفا به طراحی نمای ساختمان های اطراف این میدان توجه کنیم، هیچ نشانی از اهمیت این تقاطع دیده نمی شود. با بررسی چهار گوشه این تقاطع بیشتر به وضعیت طراحی نمای ساختمان‌های تبریز در این مرکز مهم شهری پی میبریم.

1. گوشه جنوب غربی:

ساختمان رسا: نمای کثیف و دود اندود با پنجره های کوچک، تابلوهای متعدد، ناهمگون و گاها رنگ پریده، این گوشه از تقاطع را از نظر نمای ساختمانی به یک گوشه اذیت کننده تبدیل کرده است.

ساختمان 2000: طراحی نما در این ساختمان، شاید یکی از مدهای ناراحت کننده ای است که ساخت و طراحی نمای کامپوزیت برای هر ساختمانی را نشان از مدرنیته و پیشرفت می داند. این نما با طراحی اذیت کننده و پیش پا افتاده اش، شاید یکی از ناراحت کننده ترین نقاط این میدان باشد و از طرفی نشان از رویکرد برخی از کارفرمایان را در طراحی نمای ساختمان تبریز بیان کند. تابلو های رنگارنگ و نا هماهنگ این نما نیز بر شلوغی و تداخلات بصری این تقاطع افزوده است.

2. گوشه شمال غربی

ساختمان بانک سپه: این ساختمان را شاید بتوان یکی از کاندیداهای قدرتمند برای کسب عنوان زشت ترین ساختمان از نظر طراحی نما در تبریز نامید. طراحی نمای این ساختمان با کامپوزیت های نقره ای رنگ و سوراخ های تکراری که عنوان پنجره را یدک می کشند با شیشه های رفلکت آبی، این ساختمان را به یک شاخص شکست در زمینه معماری تبدیل کرده است. نه تنها به طراحی نما‌ی این ساختمان از نظر معماری ایرادات زیادی وارد است، مقیاس بزرگ این بنا در یک بافت فشرده نیز ناهماهنگی معناداری با محیط دارد. شاید بتوان طراحی نما، طراحی معماری و جاگیری این ساختمان را یک نماد از وضع مدیریتی شهر تبریز نامید.

ساختمان در حال احداث: نمای سنگی و یک طرف سیمانی این ساختمان، یک نمونه دیگر از بی برنامگی و ناهماهنگی در طراحی نما در تبریز محسوب می شود. شاید طراحی نمای این ساختمان یک تمونه خوب در نقطه دیگری از شهر میتوانست باشد ولی هیچ سنخیتی با شخصیت تقاطع آبرسان ندارد. ایرادات اساسی نیز به بی هویتی این نما وارد است. جزئیات اضافی بی شمار موجود در نما، جاگیری مضحک سنتوری و قوس رومی، آن هم در فاصله ی بسیار کم از یکدیگر نشان از طراحی نمای بازاری در این بنا و به طور کلی در طراحی نما در تبریز دارد.

3. گوشه شمال شرقی

این گوشه از تقاطع آبرسان، یک کاربری بزرگ و اصلی دارد: هتل گسترش تبریز. بنای هتل گسترش تبریز از دو حجم اصلی تشکیل شده است: قسمت بلند مرتبه مربوط به خود هتل و حجم استخر هتل.

بنای اصلی این هتل نمای آجری بسیار سازمانی و اداری دارد و شباهتی به یک هتل ندارد. هرچند طراحی نمای اصلی این ساختمان ایرادات اساسی نمونه های قبلی را ندارد ولیکن نمای زیبایی نیز محسوب نمی شود. اما نکته عجیب و اذیت کننده ای که در حال انجام است، نماسازی سنگی و متداول این روزهای طراحی نمای تبریز (نمای رومی!!!) در طبقات ابتدایی این ساختمان است که در حال ساخت می باشد. این نماسازی هیچ تناسبی با خود ساختمان ندارد و بسیار عجیب و حتی ناراحت کننده است که به طراحی نمای ساختمانی در این حد از اهمیت، هیچ نظارت و توجهی از طرف مسئولین شهری نمی شود.

بنای استخر این مجموعه نیز یک مکعب آجری، فاقد هرگونه باز شو و حرکتی در مقیاس انسانی در نمای خود می باشد که شاید با کاربری این مجموعه هماهنگ نیز باشد، ولیکن ساخت و طراحی نما با این مشخصات در این قسمت از شهر، هیچ توجیه و مبنایی نمی تواند داشته باشد، جز مدیریت ضعیف و مقطعی به خصوص در حوزه طراحی نما در تبریز.

4. گوشه جنوب شرقی

ساختمان 110: شباهت نمای این ساختمان با ساختمان رسا را شاید تنها هماهنگی موجود در نماهای ساختمان های موجود در این تقاطع نامید. حتی مشکلات این نما نیز مشابه نمای ساختمان رسا می باشد: شلوغی، آلودگی و ناهاهنگی تابلوهای متعدد موجود در نما.

مورد بعدی که در مورد نماهای شهری در این تقاطع نظر بیننده را جلب میکند، استفاده حداکثری مدیریت شهری از امکان نصب بیلبورد و بنر تبلیغاتی در نماهای این تقاطع می باشد. گویا اهمیت چهارراه آبرسان برای مسئولان شهری به جای افزایش کیفیت بصری و روانی طراحی نمای ساختمان‌های تبریز؛ کسب درآمد از تبلیغات محیطی در این میدان است.

میدان ساعت:

شاید به جرات بتوان میدان ساعت را معروف ترین تقاطع تبریز  و نماسازی میادین تبریز نامید . برج ساعت ساختمان شهرداری تبریز، از نمادهای اصلی شهر تبریز محسوب می شود. این تقاطع علاوه بر ایفای نقش شهری، به عنوان یکی از فرهنگی ترین و با هویت ترین مراکز شهر علی الخصوص از جهت طراحی نما در تبریز محسوب می شود که پذیرای رویدادهای متعددی در شهر تبریز می باشد. همچنین این میدان در قلب محور گردشگری شهر تبریز قرار گرفته است و میتوان به نوعی این میدان را از ویترین های اصلی شهر تبریز نامید. این میدان از اهمیت بسیار زیادی برای شهر تبریز چه از نظر کاربری و چه از نظر بین المللی برخوردار است.

اما وضعیت ظاهری نماهای ساختمانهای مشرف بر این تقاطع ( به استثنای عمارت شهرداری تبریز) از وضعیت جالبی برخوردار نیست و به هیچ وجه در شان این میدان با این سطح از اهمیت برای شهر نیست.

1. گوشه جنوب غربی

با حضور عمارت شهرداری تبریز در این وجه از میدان ساعت، طراحی نما ومعماری این سمت از میدان ساعت از کیفیت بالایی برخوردار است و جایگاه ویژهای در میان نماسازی میادین تبریز دارد؛ علاوه بر آن میتوان ادعا کرد که این میدان هویت خود را از این عمارت میگیرد. نمای سنگی کلاسیک این بنا، یادآور نمای ساختمان های شهرهای اروپایی می باشد. کیفیت بالای این نمای شهری به ویژه با نورپردازی شبانه انجام یافته در آن، از جاذبه های اصلی شهر تبریز محسوب می شود.

2. گوشه شمال غربی

هرچند طراحی نما در ساختمانهای موجود در این وجه میدان به واسطه درختان از دید به دور مانده اند، ولیکن ساختمان‌هایی با قدمت در پشت این پوشش سبز دیده می شوند که گذر زمان را تجربه کرده اند و در صورت مدیریت مناسب و ساماندهی هدفمند می توانند زیبایی نمای خود را به رخ عابران و گردشگران بکشند.

پیشنهاد می شود در این وجه میدان، نسبت به مدیریت تابلوهای تبلیغاتی و تجاری اقدام شود و تابلوهای کهنه و بی نظم، جمع آوری شوند. همچنین باید نسبت به بهبود وضع ظاهری آبروها و سیستم های نصب شده در نمای ساختمان ها از قبیل کندانسور کولر های گازی اقدامات مناسبی انجام پذیرد، که یکی از اساسی‌ترین مشکلات طراحی نما در تبریز است.

3. کنج شمال شرقی

 با توجه به اجرای پروژه ایستگاه میدان ساعت مترو خط یک تبریز، هنوز نمی توان از کم و کیف طراحی نما در این بخش از میدان مطمئن بود. اما با توجه به وضع طراحی داخلی ایستگاه های مترو تبریز و همچنین خط اولیه ای که از نمای ورودی ایستگاه می توان دریافت، یک فاجعه معماری را باید منتظر باشیم. امیدواریم در ادامه پروژه مترو تبریز تجدید نظرهای اساسی صورت گیرد و طراحی داخلی و طراحی نمای ایستگاه ها و به طور کلی سبک معماری آنها روند قابل قبولی را طی کند و جلوی فاجعه را قبل از وقوع گرفت. شایسته است پیگیری هایی از مسئولین شهری تبریز صورت گیرد تاحداقل در پروژه های عمومی در حال اجرا شاهد این سبک فاجعه‌های شهری در حیطه طراحی نما در تبریز نباشیم.

4. کنج جنوب شرقی

ساختمان شعبه بانک سپه، بنای شاخص این ضلع میدان می باشد. طراحی نمای این ساختمان، نمایی با قدمت و نسبتا قابل قبول را ارائه می دهد. هرچند اخیرا تغییراتی در طبقه فوقانی آن انجام پذیرفته که کج سلیقگی خاصی در آن دیده می شود. استفاده از شیشه های آیینه ای که هیچ تناسبی با بقیه پوسته ندارد و با برچسب های بد رنگ تبلیغاتی زشت تر نیز دیده می شوند.

با بررسی کلی نمای ساختمان ها در این دو مرکز شهری، می توان نتیجه گیری کرد که نه تنها هیچ نظارت و برنامه ای برای طراحی نما در تبریز وجود ندارد که مدیران این شهر برنامه ای برای استفاده از پتانسیل های شهری ندارند.

پیشنهاد می شود با مطالعه و بررسی دقیق وضعیت کالبدی و اقتصادی نماسازی میادین تبریز، برنامه ریزی مدون و جامعی برای تبدیل آنها به مراکز فرهنگی و گردشگری با نماسازی و معماری مناسب صورت بگیرد. البته لازم به ذکر است که وضعیت عمومی نمای ساختمان های در تبریز حال و روز خوبی ندارد و به ویژه در سالیان اخیر موج ناخوشایندی از ساخت نمای ساختمان ها صورت پذیرفته که با عناوینی همچون نمای رومی، نمای کلاسیک، نمای سنگی، نمای کامپوزیتی و… رنگ و بوی زیبایی و سلیقه را از شهر ربوده اند. موجی که گاها توسط استادکاران و افراد غیر متخصص نیز تشدید میگردد وهیچ گونه طراحی نما نیز در برخی از پروژه ها دیده نمی شود. البته این مشکل به پروژه های بدون طراحی نما توسط معماران ختم نمی شود. متاسفانه بسیاری از دوستان معمار همشهری، در طراحی نما در تبریز هیچ کدام از اصول و قواعد طراحی نما را که بسیار به راحتی در دسترس شان می باشد رعایت نمی کنند و حتی نزدیک به آنها نیز حرکت نمی کنند. ضلع دیگر تشدید این مشکل، کارفرمایانی هستند که طراحی نما در ساختمان‌هایشان را نه تنها به معماران متخصص نمی سپارند، بلکه در مواقعی هم که یک معمار این وظیفه را در پروژه شان را بر عهده دارد، با اعمال سلایق شخصی خود، طراحی نما در ساختمان را تحت الشعاع سلایق شخصی قرار می دهند، که در نهایت همگی سبب افت شدید کیفیت طراحی نما در تبریز شده است.